Sistemi za vestacko prihranjivanje su inzenjerski sistemi u kojima se povrsinska voda koristi kao dopuna podzemnoj vodi i time se povecava kapacitet izvorista. Pored ove namene, povecanje kapaciteta izvorista, sistemi za vestacko prihranjivanje se koriste za redukciju intruzija slane vode i sleganja terena kao i za poboljsavanje kvaliteta vode kojom se prihranjuje izdan (poreklo vode je iz fabrike za preciscavanje otpadne vode, ime za ovaj sistem je SAT- “soil aquifer treatment”)
Za razliku od vestackog prihranjivanja prirodno prihranjivanje izdani od padavina na prirodan nacin dopunjuje rezerve podzemne vode i ono iznosi od 30-50% od padavina u regionima sa humidnom klimom, 10-20 % u Mediteranskom tipu klime i 0-2 % u aridnim predelima. Takodje postoji i indukovano prihranjivanje koje dolazi do izrazaja kada su bunari locirani blizu reke i delimicno se hrane recnom vodom.
Vestacko prihranjivanje dobija sve vise na znacaju jer tradicionalni nacin uskladistenja vode, formiranjem akumulacija pregradjivanjem, ima dosta nedostataka; gubici na evaporaciju, akumulacija sedimenata, nepovljni uticaj na covekovu okolinu. Takodje, lokacije za formiranje akumulacionih jezera su sve redja.
Vestacko prihranjivanje se radi preko povrsinskih sistema, basena, kroz bunare u vadoznoj zoni i injekcionim bunarima kada je dubina do izdani veca.
Infiltracija vode iz povrsinskih basena
Povrsinski sistemi vestackog prihranjivanja nastaju formiranjem basena za prihranjivanje i zahtevaju da vadozna zona bude hidraulcki provodljiva a povlatni slabopropusni sloj se skida da bi dno basena bilo u dobro provodljivim sedimentima tj. u sedimentima sa visokim vrednostima koeficijenta filtracije. Takodje, koeficijent filtracije izdani mora da ima takve vrednosti da omoguci lateralno strujanje vode od povrsinskih basena da ne bi dolazilo do nagomilavanja vode ispod basena i smanjenje infiltracione brzine.
Za pocetak projektovanja ovakvih sistema mape tipova zemljista i hidrogeoloski izvestaji se koriste za odabir povoljnih lokacija za povrsinske basene. Kada se nadju te lokacije rade se infiltracioni opiti da bi se utvrdila infiltraciona brzina iz projektovanih basena. Za ove opite koriste se razliciti uredjaji kao sto su infiltrometri i Guelph permametar. Pozeljno je napraviti pilot test i to sa jednim manjim basenom (dimenzija 30x 30 metara npr.) i uporediti dobijene vrednosti sa infiltrometrima.
Jedan od glavnih problema kod infiltracionih sistema je stvaranje slabopropusnih naslaga na dnu basena. Te naslage redukuju infitracioni kapacitet basena a mogu ih prouzrokovati razni procesi; fizicki, hemijski i bioloski. Fizicki procesi koji uzrokuju stvaranje slabopropusnih naslaga ukljucuju akumulaciju neorganskih i organskih cestica, suspendovane cestice gline i prasine kao i alge. Bioloski procesi, usled akumulacije bakterija i algi dovode do stvaranja biofilma i zacepljenja pornih otvora u sredini kroz koju struji voda iz basena. Hemijski procesi ukljucuju talozenje CaCO3, gipsa, fosfata i drugih jedinjenja usled promene pH i rastvorenog CO2. Debljina naslaga moze biti od nekoliko mm ili manje (za biofilm) do nekoliko cantimetara i decimetara za deblje naslage. Takodje infiltraciona brzina se menja sa promenom temperature, usled promene viskoziteta infiltracione brzine zimi mogu da budu duplo manje od onih leti.
Iz prethodno pomenutih razloga javlja se potreba za redovnim susenjem povrsinskih basena i povremenim ciscenjem dna da bi se odrzao pocetni kapacitet infiltracije. Iz ovoga proizilazi da se ukupne infiltracione brzine najpreciznije odredjuju kada se u obzir uzmu i ovi periodi susenja a ne da se samo racuna period kada baseni rade sa najvecim kapacitetom.
Нема коментара:
Постави коментар